ساختار ناخن

ناخن ورقه ای شیپور مانند است که نوک انگشتان دست و پای اکثر نخستی سانان و برخی پستانداران را می پوشاند. ساختار ناخن مشابه چنگال در حیوانات دیگر است. ساختار ناخن انگشتان دست و پا از پروتئین سخت و مقاومی بنام آلفا کراتین ساخته شده است. این نوع پروتئین در ساختار شاخ و سم حیوانات دیگر نیز یافت می شود. بدنه ناخن شامل صفحه ناخن، ماتریکس ناخن و بستر ناخن در زیر آن و حاشیه حول آن می شود.

بخش های ساختار ناخن

ماتریکس که گاهی با نام ماتریکس آنگویس (matrix unguis)، غشاء کراتوجنوس (keratogenous)، ماتریکس ناخن یا onychostroma نیز شناخته می شود بافتی (یا ماتریکس ژرمینال) است که ناخن از آن محافظت می کند. این بخش قسمتی از بستر ناخن است که زیر ناخن قرار دارد و شامل اعصاب، لمف و رگ های خون است. سلول های تشکیل دهنده صفحه ناخن توسط ماتریکس تولید می شوند. پهنا و ضخامت صفحه ناخن به اندازه، طول و ضخامت ماتریکس وابسته است، در حالیکه شکل نوک انگشتان باعث می شود صفحه ناخن تخت، خمیده یا قلاب شکل باشد. تا زمانیکه که مواد مغذی برای ماتریکس فراهم شود و شرایط بهداشتی آن تامین شود، این بخش به تولید سلول ادامه می دهد. سلول های جدید صفحه ناخن سلول های قدیمی را به جلو هل می دهند؛ در نتیجه این سلول های قدیمی فشرده، تخت و شفاف می شوند. بدین ترتیب مویرگ های بستر زیرین ناخن قابل رؤیت می شوند و رنگ صورتی پیدا می کنند. بخش قابل رؤیت مارتیس لونولا (ماه کوچک) نام دارد که پایه حلالی شکل سفید رنگ ناخن است. لونولا بیشتر در ناخن شصت دیده می شود و ممکن است اصلا در انگشتان کوچک قابل رؤیت نباشد.

بستر ناخن پوسته زیر صفحه ناخن است. این بستر مانند تمام بافت های پوستی از دو نوع بافت تشکیل شده است : میانپوست عمیق، بافتی زنده که شامل غدد و مویرگ می باشد، و نوع دوم اپیدرمیس، لایه ای که دقیقا زیر صفحه ناخن قرار می گیرد و همراه با صفحه به سمت نوک انگشت حرکت می کند. اپیدرمیس به کمک شیارهای کوچک در درازای انگشت که به ستیغ ماتریکس معروفند، به لایه میانپوست متصل شده است.

سینوس ناخن محل ریشه ناخن است، در واقع بنیان ناخن زیر پوست. محل تولید آن از بافت در حال رشد زیرین یعنی ماتریکس است.

صفحه ناخن بخش سخت ناخن است که از پروتئین کراتین شفاف ساخته شده است. چندین لایه از سلول های مرده و متراکم حالتی محکم اما انعطاف پذیر به ناخن می دهد. شکل (عرضی) آن توسط استخوان زیرین تعیین می شود. در بیان رایج عمومی، واژه ناخن اغلب فقط به همین بخش اطلاق می شود.

حاشیه آزاد یا لبه دور به حاشیه جلویی صفحه ناخن گفته می شود که بله برنده یا ساینده ناخن را شامل می شود. Hyponychium (در اصطلاح عامه معروف به «سریع») بافت پوششی زیر صفحه ناخن است که بین لبه آزاد ناخن و پوست نوک انگشت قرار می گیرد. این صفحه از بستر ناخن محافظت می کند. نوار onychodermal صفحه ای است بین صفحه ناخن و Hyponychium. محل قرار گیری آن دقیقا زیر لبه آزاد در بخشی از ناخن است که بستر ناخن تمام می شود و امکان مشاهده آن در افراد روشن پوست با رنگی شیشه ای و متمایل به طوسی ممکن است. این بخش در برخی افراد به هیچ وجه قابل رؤیت نیست اما در برخی کاملا مشهود است.